On data sourcing

These days, there have been quite a number of discussions in town on the important role of data in the development of Myanmar. I agree that Myanmar has lacked data in terms of both quantity and quality and that it has posted a huge challenge everywhere.

In light of this challenge, there are quite a lot of efforts and emphasis put in data collection - with some having the goal of "collect them all".

I believe this attitude of "collect them all" has gone the other extreme as well. Here are a few reasons why: 
1) when one collects all, s/he gets the breadth but not the depth. It's hard to draw conclusions out of shallowly curated data. 
2) One also risks having more missing data across every area. Any data isn't necessarily better than no data. 
3) Data, like any other product, isn't worth collecting without having a user in mind. It's as important to collect data as to curate them well and to encourage to use them.

In the moment of scarce resource and limited time frame, it will go better if we prioritize a few key areas, make sure we have solid quality data, and know how to use it.

Who runs the world? I wish Girls!

ဒီေန႔ မတ္လ ၈ ရက္ေန႔ဟာ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေတြကေန ေပၚေပါက္လာခဲ့တဲ့ ေန႔တစ္ေန႔ေပါ့။

ကၽြန္မရဲ႕ ႀကီးျပင္းခဲ့ရတဲ့ မိသားစု အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္မကံေကာင္းတယ္ ေျပာလို႔ရတယ္။ ကၽြန္မကို ကၽြန္မရဲ႕ မိဘေတြက မိန္းကေလးျဖစ္ရတာ ဂုဏ္ယူႏိုင္ေအာင္ ေျပာျပခဲ့ၾကတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕  ေဆြမ်ိဳးေတြမွာလည္း ေအာင္ျမင္ၿပီး ထက္ျမက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ တစ္ပံုႀကီးဆိုေတာ့ သူတို႔ကို အားက် အတုယူၿပီး ကၽြန္မ ႀကီးျပင္းလာခဲ့ရတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မအသက္ႀကီးလာေတာ့ ကၽြန္မတို႔ လူ႔ေဘာင္အသိုင္းအ၀ိုင္းက မိန္းကေလးေတြကို ေယာကၤ်ားေလးေတြေလာက္ တန္းတူအခြင့္အေရး မေပးေသးတာကို ေတြ႕လာရတယ္။ မိန္းကေလး ေသစာ၊ရွင္စာ ဖတ္တတ္ေတာ္ၿပီ။ အိမ္ေထာင္က်ရင္ အလုပ္မလုပ္နဲ႔၊ အိမ္တြင္းမႈပဲ ႏိုင္ဖို႔လိုတယ္ဆိုတာေတြက ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမ်ား ေတာ္ေတာ္မ်ားေနပါေသးတယ္။ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ မိန္းကေလး စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းတို႔၊ လုပ္ငန္းခြင္၀င္ႏႈန္းတို႔က ျမင့္လာပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ လိုေသးတယ္။ ဒါေတြက လူေျပာမ်ားတဲ့ အဆိုေတြတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တရား၀င္ သန္းေခါင္စာရင္းအရလည္း ဒီအခ်က္ေတြက သိသာေနပါတယ္။

၁။ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္း
ျမန္မာျပည္မွာ ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းအရ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းက ၈၉.၅ % ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ား၊ မခြဲလိုက္လို႔႔ရွိရင္ေတာ့ က်ားက ၉၂.၆ % ရွိၿပီး မက ၈၆.၉ % ပဲရွိပါတယ္။ ကြာျခားခ်က္က ၅.၇ % ရွိပါတယ္။ စာတတ္ေျမာက္မႈ ကြာျခားခ်က္ ရာခိုင္ႏႈန္းက နည္းတယ္ထင္ရေပမယ့္ ေျပာင္းျပန္ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ရင္ အမ်ိဳးသမီး စာမတတ္တဲ့ရာခိုင္ႏႈန္းက အမ်ိဳးသား စာမတတ္တဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ ၂ ဆရွိတယ္။ အဲလို စဥ္းစားၾကည့္ရင္ သိပ္ေတာ့ မနည္းေတာ့ဘူး။

ဒါကိုမွ ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္နဲ႔ ခြဲလိုက္လို႔ရွိရင္ ကြာျခားခ်က္က ပိုသိသာသြားပါတယ္။ ေက်းလက္က အမ်ိဳးသမီး စာတတ္ေျမာက္မႈက ၈၃.၈ % ရွိၿပီး ေက်းလက္က အမ်ိဳးသား စာတတ္ေျမာက္မႈက ၉၀.၇ % ရွိတယ္။ ေက်းလက္က အမ်ိဳးသားေတြက တစ္ႏိုင္ငံလံုး ပ်မ္းမွ်ထက္ေတာင္ ပိုမ်ားေနပါေသးတယ္။ ၿမိဳ႔႕ျပက အမ်ိဳးသမီးေတြ အမီလိုက္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားရဦးမယ္။

၂။ ပညာအရည္အခ်င္း
ကၽြန္မၿပီးခဲ့တဲ့ Diploma Mill ပို႔စ္မွာ မိန္းကေလး တကၠသိုလ္ၿပီးတဲ့သူေတြက ပိုမ်ားတယ္လို႔ေျပာခဲ့တယ္။
 ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မ မေျပာခဲ့တာက ဘာလဲဆိုေတာ့ တကၠသိုလ္ၿပီးတဲ့လူေတြထဲမွာ မိန္းကေလးမ်ားေပမယ့္ မူလတန္းပဲ ေအာင္တဲ့သူေတြထဲမွာလည္း မိန္းကေလးေတြပဲ ပိုမ်ားတယ္ဆိုတာပါပဲ။  က်ားမ အလိုက္ ပညာအရည္အခ်င္း ျဖန္႔က်က္မႈက မိန္းကေလးေတြအတြက္ ပေစာက္ပံု ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ပ်မ္းမွ် အရည္အခ်င္းေတြ မရွိဘဲနဲ႔ အစြန္း ၂ ပါး ျဖစ္ေနတာေပါ့။ မတတ္တဲ့ သူက အရမ္း မတတ္ၿပီး အရမ္းႀကိဳးစားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကလည္း ရွိေနတယ္။ တကယ္တမ္းက ဒီလို ျဖန္႔က်က္မႈက ၅၀% ေလာက္မွာပဲ က်ား၊မ ေရျပင္ညီမ်ဥ္း ျဖစ္ေနသင့္တယ္။



၃။ လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္ေရာက္မႈ
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြ အလုပ္နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ တန္းတူမျဖစ္ေသးတာကေတာ့ အထင္အရွားႀကီးပါပဲ။ အသက္ ၁၀ ႏွစ္နဲ႔ အထက္ လူဦးေရမွာ လုပ္အားပါ၀င္မႈက တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ ၅၅ % ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ား၊ မ ခြဲလိုက္လို႔ရွိရင္ေတာ့ အမ်ိဳးသားက ၇၀ % ရွိေနၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသမီးက ၄၁ % ပဲ ရွိပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ ဘယ္ေနရာေတြ အလုပ္လုပ္ေနလဲဆိုတာ ၾကည့္လိုက္ရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘာေတြလုပ္ေနလဲဆိုတာ အရမ္းသိသာသြားပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ျမန္မာေတြအဆို  အိေျႏၵရေစမယ့္ အစိုးရအလုပ္ကို ဦးစားေပးၾကတယ္။ ကုမၸဏီအလုပ္ဆိုရင္ေတာင္ သိပ္မလုပ္ၾကဘူး။ ကိုယ္ပိုင္စြန္႔႔ဦးတီထြင္ လုပ္ကိုင္တဲ့သူေတြထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး အရမ္းနည္းတယ္။ ဘယ္မွာ သြားမ်ားေနလဲဆိုေတာ့ ေငြေၾကးမရဘဲ ေစာင့္ေရွာက္မႈသာ ေပးထားတဲ့ မိသားစုအိမ္အကူလိုေနမ်ိဳးေတြ၊ အဆိုးဆံုးကေတာ့ အိမ္ေထာင္ရွင္မေတြလုပ္ၿပီး အိမ္တြင္းမႈလုပ္ သိမ္ထုပ္ေသခ်ာေတြပဲ လုပ္ေနတာေတြေပါ့။
 

 တစ္ျခားႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးဆိုတာ တန္းတူစာတတ္ေျမာက္ရံုတင္မဟုတ္ဘဲ ပညာအရည္အခ်င္း ျမင့္မားမႈေတြမွာပါ တန္းတူညီဖို႔၊ အလုပ္ခြင္မွာဆိုရင္လည္း အလုပ္လုပ္ရံုတင္မဟုတ္ဘဲ ရာထူးျမင့္ျမင့္ေနရာေတြမွာပါ တန္းတူလုပ္လာႏိုင္ဖို႔ကို ဦးစားေပး လႈံ႔ေဆာ္ၾကတယ္။ ဒီမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အနည္းဆံုး အထက္တန္းေအာင္ေအာင္၊ အိမ္ထဲက အိမ္ျပင္ထြက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ခ်င္လာေအာင္ကို အရင္လႈံ႕ေဆာ္ရဦးမယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ ျဖစ္လာမွာပါ။

ဟင္လာရီကလင္တန္ေျပာရသလို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္မ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးဟာ ၂၁ ရာစုႏွစ္ရဲ႕ မၿပီးေျမာက္ေသးတဲ့ အလုပ္တစ္ခုပဲ။

"I believe that the rights of women and girls is the unfinished business of the 21st century." —Hillary Clinton