Ecologic Fallacy

ေဘးက ဂရပ္ေလးက New England of Journal of Medicine မွာ ေဖၚျပထားခဲ့ဖူးတဲ့ သုေတသန စာတမ္းေလးတစ္ခုက ယူထားတာပါ။ စာတမ္းျပဳစုတဲ့သူေတြက စိတ္ဝင္စားဖို႕ေကာင္းတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေလးတစ္ခုကို အေပ်ာ္သေဘာနဲ႕ သုေတသနလုပ္ထားတာေလးပါ။ ဒီဂရပ္ကို ၾကည့္ျပီး ဘာေတြထူးျခားေနလဲဆိုတာ ခဏစဥ္းစားၾကည့္ေပးပါ။ စဥ္းစားျပီးမွ ဒီပို႔စ္ကို ဆက္ဖတ္ၾကည့္ေပါ့။

ဒီ ဂရပ္မွာ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္ဆီက ေခ်ာ့ကလက္စားႏွဳန္းနဲ႕ ႏိုဘယ္ဆုရွင္ အေရအတြက္ ဆက္စပ္ေနေၾကာင္း ကို ျပထားပါတယ္။ Correlation က ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ အန္တီစုလည္း ေခ်ာ့ကလက္မ်ားမ်ားစားထားပံုရတယ္။ ဒီေတာ့ ႏိုဘယ္ဆု ရေအာင္ ကၽြန္မလည္း ေခ်ာ့ကလက္ မ်ားမ်ား စားရမလို ျဖစ္ေနျပီ။ 

တစ္ကယ္ေတာ့ ဒီဆက္စပ္မွဳဟာ မမွန္ကန္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ တကယ္ႏိုဘယ္ဆု ရထားတဲ့ သူေတြက ေခ်ာ့ကလက္ၾကိဳက္တဲ့သူ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေခ်ာ့ကလက္မစားတဲ့သူေတြက ေယဘုယ်အားျဖင့္ ပိုေတာ္သြားျပီး နိုဘယ္ဆုေတြ ရသြားတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ႏိုဘယ္ဆုက အမ်ိဳးအစား မ်ိဳးစံုနဲ႕ဆိုေတာ့ ေခ်ာ့ကလက္က ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆုအတြက္ ေကာင္းတာလား၊ ရူပေဗဒ ႏိုဘယ္ဆုအတြက္ ေကာင္းတာလား ဆိုတာ မကြဲျပားပါဘူး။

ေနာက္ထပ္ ဥပမာတစ္ခု ထပ္ၾကည့္ရေအာင္။
ဒီမွာဆိုရင္ ႏွလံုးေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ အရက္မ်ားမ်ားေသာက္ေပးရမလို ျဖစ္ေနျပီ။

 


ေနာက္ထပ္ဥပမာတစ္ခုကိုလည္း ထပ္ၾကည့္ရေအာင္။
ဒီမွာလည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို မသတ္ေသျဖစ္ေအာင္ ဘာသာေျပာင္းရမလို ျဖစ္ေနျပီ။

 





ဒီလို တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းဆီအတြက္ ေကာက္ခ်က္ခ်ရမယ့္ သုေတသနမ်ိဳးမွာ ျမိဳ႕၊ တိုင္းျပည္တို႕နဲ႕ယွဥ္ျပီး ေဒတာယူလိုက္မယ္ဆိုရင္ အထက္ပါ ဂရပ္ေတြလိုမ်ိဳး အဓိပၸါယ္မရွိတဲ့ ဆက္စပ္မွဳေတြ ရွိသြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါကို Ecologic Fallacy လို႕ ေခၚပါတယ္။ သူကေတာ့ က်န္းမာေရးမွာ သံုးတဲ့ စာလံုးေလးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ျခားေတြမွာလည္း သံုးလို႕ရပါတယ္။

သုေတသန စာတမ္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွ ဒီလိုအမွားေတြ ေတြ႕ပါတယ္။ ဥပမာ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္မွာ အမွိဳက္စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ ပစ္တဲ့ႏွဳန္းမ်ားေနတာနဲ႕ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမွဳ နည္းပါးသြားမွဳနဲ႕ ဆက္စပ္သြားတာတို႕။ ျပည္နယ္တစ္ခုခ်င္းဆီက အနည္းဆံုးလစာအေရအတြက္နဲ႕ သူေဌးအေရအတြက္ ဆက္စပ္သြားတို႕ေပါ့။

တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ဒီလို သုေတသနမ်ိဳးလည္း လုပ္ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ဆီမွာ ဘက္ဂ်က္က နည္းေနရင္၊ အခ်ိန္သိပ္မရရင္၊ ေနာက္ျပီး ကိုယ္က လက္ရွိဘာျဖစ္ေနလဲဆိုတာ အၾကမ္းဖ်င္း သိခ်င္ရင္ေပါ့။ အဓိကကေတာ့ မိမိေကာက္ခ်က္ဆြဲတာ မမွားသြားဖို႕ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။